Over stoute dingen doen

Over stoute dingen doen is het eerste Nederlandstalige handboek criminologische psychologie dat vanuit de meest recente psychologische kennis beschrijft hoe een persoon zo ver kan komen dat hij (ernstig) normoverschrijdend handelt. Het boek neemt expliciet afstand van een psychopathologische visie op daders (ze zijn gestoord) en van morele verwerping (ze zijn slecht), maar toont hoe gewone psychologische processen kunnen leiden tot normoverschrijdend handelen. Het handelen is 'stout' eerder dan gestoord of slecht: het conformeert niet aan de morele en ethische verwachtingen die we als sociale groep hebben.  Hoe vreselijk de gevolgen ook vaak zijn, de dader is noch ziek noch des duivels.

De auteurs vertrekken vanuit een procesmodel van persoonlijk functioneren. Ze analyseren de belangrijkste psychologische aspecten van menselijk handelen (denken, voelen, willen, gedrag stellen, en hoe deze op elkaar afgestemd worden), de belangrijkste ontwikkelingsfactoren die de kans op normoverschrijdend handelen verhogen, en de sociale inbedding die normoverschrijdend handelen vergemakkelijkt of afremt. Het boek biedt een  vernieuwende kijk op dit thema: de auteurs beschrijven normoverschrijdend handelen als voortdurend mee gedetermineerd door de situatie waarin dat handelen plaatsvindt. Speciale aandacht gaat daarbij uit naar seksuele delinquentie, milieumisdrijven en collectief geweld, maar ook naar psychopathie, vrouwelijke delinquentie en eigendomsdelicten.

In Over stoute dingen doen gaan de auteurs ook in op hoe we kunnen omgaan met ernstig normoverschrijdend handelen. Vanuit de vaststelling dat conventionele reacties (zoals naakte bestraffing) vaak een omgekeerd effect hebben en onze veiligheid verlagen eerder dan verhogen, integreert Over stoute dingen doen de algemene principes van efficiënt en effectief behandelen: hun kenmerken, maar ook de valkuilen bij de toepassing ervan. Het gaat dieper in op wat we (nog niet) weten over hoe behandelaars dit in de praktijk moeten brengen. De auteurs wijzen daarbij op het gevaar dat werkzame principes (zoals risicotaxatie of rekening houden met responsiviteit) in hun toepassing tot ineffectieve eerder dan zinvolle methodieken kunnen worden vervormd. De principes worden geïllustreerd voor de behandeling van seksuele delinquenten en minderjarige delictplegers. 

Het handboek is een boek van de 21ste eeuw, en biedt de lezer ook een virtueel lees- en leerplatform met bijkomende verbredende en verdiepende kennis, illustraties van talrijke onderwerpen, en geregeld nieuwe gegevens of nuanceringen die de auteurs aan de lezer willen meegeven om de besproken wetenschappelijk kennis in haar actuele context te kunnen blijven plaatsen.

Stef Decoene (°1962) studeerde psychologie en filosofie, en doceert criminologische en forensische psychologie aan de Vrije Universiteit Brussel. Hij werkt sinds 1997 als gedragsdeskundige met gedetineerde en geplaatste daders van (ernstige) misdrijven, verzorgt opleidingen inzake o.a. psychopathie, risicotaxatie, daderbehandeling, en delictanalyse, en ondersteunt teams die evidence-based daders van misdrijven willen begeleiden en behandelen.