De oceaan anders bekeken

Al eeuwenlang beschouwen we de zee als een oppervlakte die we gebruiken voor een reeks menselijke activiteiten, zoals varen, vissen en zwemmen. In de afgelopen decennia is onze perceptie echter drastisch veranderd. Samen vormen de oceanen een gigantische oceanische ruimte die haar geheimen niet zomaar prijsgeeft. We staan dan ook nog maar aan het begin van alle mogelijke ontdekkingen. Het geheugen van de oceaan laat ons toe klimaatvoorspellingen te doen en ook op vlakken zoals zee-energie, onderwaterlandbouw en zeedieren als “onderzoeker”, staan ons nog spectaculaire vernieuwingen te wachten.

In dit boek maken we twaalf wandelingen in de oceanische ruimte. De wandelingen vormen een drieluik. De eerste vijf gaan over het natuurlijk systeem. Dan volgt, vanuit een Europees perspectief, de kentering: de Portugezen en Spanjaarden gaan de wereld ‘aan de overkant van de zee’ verkennen. Zo gauw ze nieuwe werelden vinden, claimen ze die voor zichzelf. De andere wandelingen gaan over de gevolgen van al die ontdekkingen: walvisjacht, slavernij, diepzeemijnbouw en de visserijproblematiek.

Dit boek bekijkt de rol die de oceaan heeft gespeeld in de geschiedenis en zijn impact op ons dagelijks leven. Het is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in wat zich op en onder het wateroppervlak afspeelt.

JAN H. STEL is emeritus hoogleraar Oceanische Ruimte en Menselijke Activiteit aan het International Centre for Integrated assessment and Sustainable development (ICIS) van de Universiteit Maastricht. Als wetenschapsmanager organiseerde hij oceanografische expedities en ontwikkelde hij het Nederlands Antarctisch onderzoeksprogramma en de Partners-in-Sciencemethodiek voor kennisoverdracht naar ontwikkelingslanden. Zo organiseerde hij de Snellius-II-expeditie (de grootste Nederlandse mariene expeditie sinds WO II), de eerste Nederlandse Antarctica-expeditie, de Indische- Oceaan-expeditie en het bezoek van de Nederlandse kroonprins Willem-Alexander en prinses Máxima aan de Zuidpool.

"De auteur neemt de lezer mee in een aantal figuurlijke wandelingen, zowel doorheen de tijd als in de ruimte. Ieder hoofdstuk begint met een korte schets van de problematiek, bijvoorbeeld over visserij of vervuiling, en sluit af met een aantal korte berichten ‘terzijde’. Stel staat uitgebreid stil bij de vaak kwalijke interventies van de mens, maar reikt ook oplossingen aan. Als in België wonende Nederlander is hij perfect geplaatst om de rol van beide Lage Landen in de studie en bescherming van oceanen en zeeën goed te duiden." – RS op EOS Wetenschap

"Het boek is boeiend geïllustreerd met kaarten, foto's en schema's. Achterin een verklarende woordenlijst, een lijst met acroniemen, een literatuurlijst en aanbevolen websites. De auteur maakt gebruik van korte zinnen , waardoor het boek vlot leest." - NBD Biblion

"Ofschoon de auteur aangeeft een selectie hebben gemaakt in de onderwerpen, geeft het boek toch een zeer uitgebreid en goed overzicht van diverse aspecten in verband met zeeën en oceanen. (…) De oceaan anders bekeken leest vlot en is vormgegeven in een sobere, maar verzorgde lay-out. Een echte aanrader voor wie met de zee en het milieu begaan is. Ook de beleidsmakers die verantwoordelijkheid dragen voor de milieuproblematiek en de bescherming van de zeeën en oceanen in het bijzonder, zouden dit boek moeten lezen." - Kris Muylle in De leeswolf

"De oceaan anders bekeken werd opgenomen in de lijst 'De beste boeken over wetenschap van 2012'." - Redactie van EOS